Την προηγούμενη εβδομάδα οι ρευστοποιήσεις των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων ήταν σαν ένα φύσημα του καπνού από το ηφαίστειο που είναι έτοιμο να εκραγεί.
Μια περίληψη για το πως έχουν τα πράγματα είναι η εξής:
Το ευρώ κατασκευάστηκε με την εσφαλμένη παραδοχή, ότι η νομισματική ένωση θα οδηγήσει σε εναρμόνιση των οικονομικών επιδόσεων μεταξύ των κρατών μελών. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει σαν τη Γερμανία; Η Πορτογαλία σαν τη Φιλανδία; Αντί αυτού το ευρώ δημιούργησε σε διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, το οποίο έχει εκτεθεί βάναυσα από την οικονομική κρίση και τα επακόλουθά της.
Έχει καταστεί σαφές ότι οι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης μοιράζονται ένα κοκτέιλ προβλημάτων. Οι οικονομίες τους είναι λιγότερο παραγωγικές σε σχέση με τον πυρήνα, με αποτέλεσμα να γίνουν και λιγότερο ανταγωνιστικές. Είχαν επίσης ασταθή τραπεζικά συστήματα και αδύναμα δημόσια οικονομικά. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι επενδυτές με ελληνικά, ιταλικά ή ισπανικά ομόλογα πίστεψαν ότι ήταν επικίνδυνα και απαίτησαν υψηλότερα επιτόκια. Αυτό πρόσθεσε επιπλέον βάρος στις τράπεζες και στις κυβερνήσεις, πιέζοντας προς τα πάνω το κόστος δανεισμού. Έτσι επηρεάστηκαν και οι προοπτικές ανάπτυξης.
Μέχρι τα τέλη του προηγούμενου έτους η ευρωζώνη βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Στο σημείο εκείνο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρενέβη με μακροπρόθεσμες αναχρηματοδοτήσεις. Αυτή η ιδέα ήταν σαν να προσπαθεί να σκοτώσει δυο πουλιά με μια πέτρα. Οι τράπεζες θα μπορούσαν να έχουν περισσότερο χρήμα, ώστε να αγοράσουν κρατικά ομόλογα στις χώρες τους. Δηλαδή μια στρατηγική υψηλού κινδύνου.
Στην χειρότερη περίπτωση το ευρώ θα διαλυθεί εντελώς αφήνοντας τις ζημιές στην ΕΚΤ. Την περασμένη εβδομάδα ο Τζορτζ Σόρος επισήμανε ότι η Budesbank αντιλαμβάνεται το ρίσκο και γιαυτό αγωνίζεται σκληρά ενάντια σε μια ακόμη αναχρηματοδότηση. Το μήνυμα από τη Γερμανία και από άλλες χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα, ήταν ότι ήρθε η ώρα για την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία να υποσχεθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτό εξηγεί γιατί η Κριστίν Λαγκάρντ εμμένει ότι η Ευρώπη πρέπει να αγοράσει χρόνο για να λύσει τα προβλήματά της. Έχει απόλυτο δίκιο σε αυτό γιατί το ενιαίο νόμισμα θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε λιτότητα, ανάπτυξη ή Αργεντινή.
Ο δρόμος της λιτότητας είναι αυτός που ακολουθούν οι φτωχότερες χώρες της ευρωζώνης. Η λιτότητα σκοτώνει την ανάπτυξη, καθιστώντας δύσκολη τη μείωση του κρατικού δανεισμού και δυσαρεστεί τους πληθυσμούς μειώνοντας το βιοτικό τους επίπεδο.
Ο δρόμος της ανάπτυξης είναι ο εναλλακτικός δρόμος. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, το ευρώ θα επιβιώσει μόνο εάν ληφθούν μέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης. Ο Σόρος πρότεινε ένα σχέδιο όπου τα κράτη θα μπορούσαν να αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη τους, αλλά αυτό δε θα το επέτρεπε η Bundesbank.
Ο τρίτος δρόμος προτάθηκε από τον Ολλανδό Stuart Holland. Τα ομόλογα της Ένωσης σύμφωνα με τα οποία κάθε κράτος θα μπορούσε να μετατρέψει το 60% του εθνικού χρέους σε μη διαπραγματεύσιμα ομόλογα. Τα ομόλογα της Ένωσης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να σταθεροποιήσουν το χρέος και τα ευρωομόλογα για χρηματοδότηση επενδύσεων.
Η στρατηγική λιτότητας που εφαρμόζεται τώρα στην Ελλάδα είναι παρόμοια με αυτή της Αργεντινής. Τα αποτελέσματα είναι ίδια αφού η παραγωγή έπεσε επηρεάζοντας το χρέος ακόμη περισσότερο. Τελικά η πίεση ήταν πολύ μεγάλη και η Αργεντινή αναγκάστηκε να υποτιμήσει το νόμισμα και να κηρύξει στάση πληρωμών.
Ο Andrew Kenningham του Capital Economics λέει ότι η Ελλάδα δεν αναμένεται να κάνει αυτό που έκανε η Αργεντινή μετά την κρίση. Το παράδειγμα της Αργεντινής όμως προσφέρει μια επώδυνη αλλά βιώσιμη λύση για την έξοδο από την κρίση. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές όμως προσφέρουν στους πολίτες τους κάτι περισσότερο από ατελείωτη λιτότητα. Μια βόλτα στη λεωφόρο του Μπουένος Άιρες φαίνεται όλο και πιο δελεαστική.
Άρθρο του Larry Elliott
Πηγή: guardian
